D Seisler hiis böös
94 pages
German, Middle High (ca.1050-1500)

Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage

Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement

Je m'inscris

D Seisler hiis böös , livre ebook

-

Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement

Je m'inscris
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne
En savoir plus
94 pages
German, Middle High (ca.1050-1500)

Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage

Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne
En savoir plus

Description

In diesem Buch stehen die Sensler für einmal im Mittelpunkt. Als Deutschfreiburger leben sie an der Grenze zwischen West- und Deutschschweiz. Sie gehen nicht nur leicht vergessen, sie haben auch einen schweren Stand - gegenüber anderen Dialekten, der französischsprachigen Mehrheit im Kanton und untereinander. Ständig gibt es Grabenkämpfe und Missverständnisse. Doch Hilfe naht! Um der Entwicklung des Sensebezirks neuen Schub zu verleihen, wird die ''Sensler Hotline'' ins Leben gerufen. Als Berater wirft man den Einheimischen Toni Schöpfer ins kalte Wasser. Wider Erwarten hat er grossen Erfolg. Doch er ahnt zunächst nicht, dass er nur ein Rädchen im Getriebe ist und einflussreiche Mächte die Fäden im Hintergrund ziehen. Seine grösste Aufgabe steht ihm noch bevor: die Sensler vor der Verschwörung zu retten.

Informations

Publié par
Date de parution 20 avril 2017
Nombre de lectures 0
EAN13 9783729621503
Langue German, Middle High (ca.1050-1500)
Poids de l'ouvrage 62 Mo

Informations légales : prix de location à la page 0,0960€. Cette information est donnée uniquement à titre indicatif conformément à la législation en vigueur.

Extrait

Der Autor und der Verlag danken herzlich für die Unterstützung:









Der Zytglogge Verlag wird vom Bundesamt für Kultur mit einem Strukturbeitrag für die Jahre 2016–2020 unterstützt.

© 2017 Zytglogge Verlag
Alle Rechte vorbehalten
Coverbild: Marco Ratschiller
Lektorat: Angelia Schwaller
Korrektorat: Pascale Schaller
E-Book: Schwabe AG, Muttenz/Basel www.schwabe.ch

ISBN: 978-3-7296-0953-2
eISBN: 978-3-7296-2150-3 (epub)
eISBN: 978-3-7296-2151-0 (mobi)

info@zytglogge.ch
www.zytglogge.ch


Prolog
Die Sensler haben die beliebteste Mundart. Erstmals führt nicht Berndeutsch die Rangliste der beliebtesten Dialekte an. Bei der Internet-Umfrage des Bundesamts für Dialekte haben 1252 Personen aus der ganzen Deutschschweiz teilgenommen. Kaum jemand fand Senslerdeutsch hässlich oder abschreckend. Entweder kannten sie es nicht, oder sie fanden es «ungewohnt, aber herzig».
D Frybùùrgera
«Bi dr Bundeskanzli z Bäre isch hitte än Volksinitiativa yggreicht worde. Schi verlangt: Dr Friburger Sensebezirk sellä bald Teil vom Kanton Bäre sy. En Hüüffe Nationalräät understitzund die Bärner Vergresserigs-Initiativa.»
Radio DRS
[–- Ihr eBook-Reader unterstützt kein Audioinhalt --]
1. Rooti Oore
Ùf ds Maau isch ds Liecht verschwùnde. De Toni stiit bockstǜü ù feet afa schmùnzle. Är wiis: Sofort secklet eper drùfloos ù trǜckt a Liechtschauter. Oder brüelet eper «hùi-hùi», fǜr z ziige, dass graad ki Normauzueschtann herrscht. Oder as ggygget eper vor Engschti. Är kennt ja di Lütt. Di reagiere sofort, we sich epis andersch aafüut, aus sis ggwaanet sy.
Wy denn i de Poscht vo Dǜdinge ùf Taafersch. Dia isch lätz abboge, de Toni het geischtesgägewärtig d Lütt aaggùgget ù gsee: Iina z cheerùm het afa uusrüeffe. Si hii sich scho vorgschtöut, was si itz wäge dem Ùmwääg vom blööde Chauffeur aus chenti verpasse. Aber so jùscht spanend isch es eersch choo, wo de Poscht-Chauffeur bi aune no as Frenkli het wöle cho yykassiere. E jaa, fǜr e Zuesatzcheer dùrch ds schöö Seise lann, wo si ja itz mit iim hii chene mache. Ù was isch passiert? Di Passaschiere hii kis Wort mee gsiit – ù zaut.
Hütt aber blybt es fiischter. Niemer reagiert. De Anton waartet no bitz ù probiert irgendepis z gsee. Nüüt. Fiischter wy in ara Chue ine. Är weejt ùma, faus a Bewegigsmäuder im Rumm wee. Är probiert sich z bsǜne, was er gsee het, bevor ds Liecht ab isch. Hmm … Är isch im a briite Gang naa gglǜffe. Hinder rächts isch d Tǜǜr, won er häre wott. Äänefǜǜr isch sys Outo parkiert.
Auso rächts bys a d Wann – ù näy Schritt fǜr Schritt de Muur naa. Ganz chlyyni Schrittlini macht er. Ging beid Henn uusgschtreckt fǜr früüzytig z gschpǜre, wen as Hindernis chùnt. Är chùnt zùn ara Muur, ruuchi wyn a z Acher gfaarna Blätz na de Bysa. Är zyet sich de Eermù ǜber die rächti Hann, dass er d Fingere nid a der Rüüchi verletzt. Mit de linggi Hann weejt er awee. Neei, oni Angscht. Är het nùme ki Lùscht, in a anderi Wann yy z freese.
Da chùnt rächts a Tǜǜr. De Toni ergrüüft d Tǜǜrschauta ù trǜckt si ay. Offe! Perfekt, a nüa Rumm. Da hets ja sicher graad rächts a Liechtschauter ù de gseet er endlich, won er isch. Aber neei, nüüt. O nid hööjer ù tǜǜffer. O nid ùf de anderi Sytta vo de Tǜǜr. Awä o son a modäärna Bewegigsmäuder, wo ds Liecht outomaatisch setti yyschaute. Aber wes de Stroom pùtzt het, nǜtzt o daas nüüd. Är probiert o hie, epis z gsee. Neei, wyn as Tǜǜfgaraasch füut es sich nid aa. Da schmeckten er doch sicher Motoorenööu oder gseeti ds eint oder ander Liecht. Mindeschtens ds Fǜdle vo de Chue, won er drinine hocket. Ds berüemt Liecht am Endi vom Tunäü.
Itz gschpǜrt er doch langsam a bitz a Tschuder hinder i Näcke wùy schnaagge. A Bode hocke ù waarte, bys das Liecht endlich chùnt? Oder wytterlùùffe? Oder ùmmi zrùgg? Är git sich a Rùck – ù lùùft wytter. Langsam, rhythmisch: Ging mit de Hann / rächts a de Wann. / Ging mit de Hann / rächts a de Wann.
Na vilicht füüf Minutte chùnt er ùmmi an a Tǜǜr. O dia isch nid gschlossni. De Toni giit yy ù meerkt graad sofort, dass es da a anderi Atmosphära git. Waarm ù yyggrichtet. Nid so leer ù halend wy devoor. Är tuet d Tǜǜr hinder sich zue, ù da siit ùf ds Maau a Stǜmm: «Herr Anton Schöpfer, 36-jährig, Kaminfeger. Kommen Sie nur, Herr Schöpfer.»
De Toni erchlǜpft määrterlich. Är het a Engschti, vǜü eerger aus devoor im fiischtere Gang. Wysoo wiis dää sy Naame? Ù was tuet sich ùberhoupt hie? «Passen Sie aufs Telefon auf und erzählen Sie was», befǜüt di Stǜmm. As giit son as grells Schynwärffer-Liecht aa. De Toni blendets. As chùnt mù voor, wy wen a Camion mitz i de Nacht ùf di Chue zuefaarti, won er drinine hocket. Är schǜtzt sich d Ùùge mit dùm Eermù ù treejt sich wägg.
Wan er endlich ùmmi epis gseet, meerkt er: Das isch wyn a belüüchteti Bǜni! «Passen Sie aufs Telefon auf und erzählen Sie was», het es i sym Hǜrni no naagschwùnge. Aber wie ù wenn ù wysoo? As treejt sich aus i sym Chopf.
Da lüttet ds Telefon. Dasch fǜr e stùmm Toni fasch wyn a Erlöösig. Eper, wo iim vilicht cha häuffe. Är macht sy Haus fryy ù nǜmmt de Höörer ab.

– «Schöpfers Anton?», git er sich fasch fraagend z erkene.
– «Isch da d Hotline Seislertütsch?», fragt a wyyblichi Stǜmm.
De Toni erchlǜpft no iinisch mee. Seislertütsch? Ja. Chan er ja schoo. Aber da suecht a Frou as «Hottlein». Zeersch verstiit er as Hǜttli, aber näy meerkt er, dass es englisch isch. Aber a der Hotline chan er ja nid de Jùschta syy. Är säuber bruucht Seislertütsch nùme ifach asoo im Autaag. Wobyy: As wee no vǜü eerger, we itz dia am Telefon gfragt hetti: «Isch daa d Hotline Züridüütsch» oder «isch da d Hotline Computer-Vire» oder «isch da ds vegetarisch Chopfwee-Zentrum» oder so.

– «Epa schoo», bröösmelet er de muetig, aber chyyschtrig vǜra.
– «Guete Aabe, Kolly isch my Naame», siit di Frou. «A Fraag: We iina extreem hüüfig a sym Arbiitsplatz muess hocke, wy nennt mù daas scho nùme? Ds Wort chùnt mer ifach nid i Sinn.»
De Toni bùchùnt rooti Oore. Dia mint doch tatsächlich, äär sygi de Spezialischt, wo so koomisches Züüg cheni beantworte. Ù itze? Är muess sich konzentriere – o mit ama Chlotz im Haus. Ja wie? Eem …, wy siit mù ächt im a settige Bürogùmi?

– Da chùnt mù graad spontaan a Antwort i Sinn: «I gglùùbe, das isch itz äbe di berüemti Büro-Chrattyy.»
– «Ajaa, genaau», siit d Frou Kolly, «wägùm Chrättli, gälet». Si bedankt sich, siit adieu ù heicht uuf.
D Ruth Kolly chùnt vo Taafersch. Si isch i de Stadt Frybùrg bekannt wyn a faarbiga Hùnn. Moou. Ùf Französisch sääge si iiras Doorf Tavel. Ù d Ruth vo Tavel isch so berüemt, dass si sogaar a Trolleybus-Hautestöu nach iira gnamset hii. D Linia 6 stoppet bi de fameuse Ruth de Tavel.
De Anton hocket am Telefon-Tǜschli ab ù pyyschtet. Är liit langsam sys Chǜni ùf e Handrǜgge. Moou, dasch emù itz nid so schlächt gglǜffe. Aber wen er daa hocket ù ds Telefon aaggùgget, da chùnt es mù scho fasch lengwylig. Wobyy: Lieber lengwylig, aus dass eper aalüttet ù äär ki Antwort cha gää. Chenti ja o no passiere.
Schliesslich feet er mit der ùnbekannti Stǜmm afa rede. «Wǜsset», redt er gäge obsi, «i ha daas gaar nid wöle.» Är hiigi ki Aanig, wyn er hie gglandet sygi. Ù itz hiissen es ifach: «Passen Sie aufs Telefon auf und erzählen Sie was.» «Uufpasse», das müesse mù iim nid zwùùre sääge. Är sygis ja schliesslich ggwaanet z fouge, we de Chef epis befǜüt. Aber verzöle? Är sygi nid son a Laferi, wo ifach cheni afa rede. Är redi nùme, wen er epis wǜssi. «Aber i wiis doch nüüt», siit de Toni ù chräblet dewyle ùf de Plastigg-Ùnderlaag vom Tǜsch.
Sy Vetter Fredi chùnt mù i Siin. Är feet vo dem afa verzöle. Won er mit dùm Fredi aube abgmacht het: «Ebe, i mache der de flingg as Telefon.» Da het dää gglachet ù gsiit: «Neneei, Toni, bruuchschù niit. I ha säuber scho as Telefon. Oder heschù graad as par Lattlini, Naagle ù Kabelini z vǜü? Settig Sache neemeni schǜsch schoo.»
De Toni schmùnzlet a bitz. Aber wyl ki Reaktion chùnt, schwügt er ùmmi. Asoo vergaa mindeschtens no iinsch füüf Minutte. Was sol er ächt no sääge? Da lüttet ds Telefon. De Toni füut sich befryyt vo syr müesami ù einsami Laag. Ds Telefonlütte, daas kennt er ja immerhin scho bitz.

– «Jaa, Schöpfers Toni.»
– «Isch da d Hotline Seislertütsch für Profis?», fragt dismaau a Maa.
– «Itz sys scho Profis, wo epis wii wǜsse», deicht de Anton ù zöögeret. As chùnt ging eerger. Aber ifach uufheiche, fùr daas isch er z hööflich. «Ja, da syt er jùscht», siit er schliesslich. Är isch ùf aus gfasst.
– «Gueten Aabe, Heinz Vonlanthen. Was i ha wöle fraage: Wy tuen ii ùs Seisler am böschte mys Gäud aalege?»
– «Hä?» De Toni muess dismaau lenger ǜberlege. Sys Gäud aalege? Epis Spezieus fǜr d Seisler? Ùssert de luttlich Zämehang vo Mǜnz ù mǜnzele fǜr z «kǜsse» chùnt mù nüüt i Sinn. Schliesslich git er z Antwort: «Mier tüecht, as geengi mit Ǜ berchliider oder o mit Tschoope ù Grawatta.»
– «Ù was wee öya Vorschlaag fǜr aazlege?»
– « Ǜ berchliider.»
– De Herr Vonlanthen siit merci, är isch schynts zfrǜde. De Toni heicht uuf ù ggùgget hoffnungsvou gäge rächts ù lings. Aber weder di ùnsichtbaari Stǜmm no schǜsch eper tuet epis deglyyche.
De Heinz Vonlanthen chùnt vo Bösinge ù schaffet z Bäärn. Är passt sich det spraachlich an. Meischtens ergit daas an Aart as Bärndütsch. A tütscha Mitarbiiter i där Firma het daas mitbechoo ù fragt ne, wysoo ass äär sich aapassi. «Weil sie mich sonst hier nicht verstehen», antwortet de Heinz im Schwytzer Hochtütsch. De Tütscha chùnt da nid druus: «Aber ich versteh dich doch gut! Da kann doch dieses ‹Senslerdeutsch› nicht so kompliziert sein.» – «Ja. Ich rede ja auch immer Hochdeutsch mit dir.»
Im Hosesack – de Fageta, wy de Toni mengisch o no siit – sùret sys aut Handy. As SMS vo de Kathrin. Ob er hinacht o i Hindera cheemi. Är antwor

  • Univers Univers
  • Ebooks Ebooks
  • Livres audio Livres audio
  • Presse Presse
  • Podcasts Podcasts
  • BD BD
  • Documents Documents