Colina (revirada en occitan) , livre ebook
146
pages
Occitan (post 1500); Provençal
Ebooks
2021
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
146
pages
Occitan (post 1500); Provençal
Ebook
2021
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Publié par
Date de parution
02 juillet 2021
Nombre de lectures
0
EAN13
9782824056227
Langue
Occitan (post 1500); Provençal
Poids de l'ouvrage
2 Mo
Las Bastidas Blancas, subrevivença d’un vilatge ancian, sus l’espatla d’una colina ancolada sus la Montanha de Lura. Lo país del vent, de l’èrm e de la salvatgina. Son dotze a demorar dins aquel maine de Provença Nauta : qualques cerealas, d’olivedas, de la frucha e los legums de l’òrt per viure cossí quicòm ; e l’aiga que Lura n’es la garanta secretosa.
Dempuèi que Janet, lo decan, es tombat paralisat, quita pas de desparlar e de repapiar... e las causas s’enverinan : la font tira pas mai, una filheta s’amalautís e lo Jaume, ni per son libre de Raspail, arriba pas de la garir, un caton negre frequenta lo Janet que li parla, los arbres motisson, los òmes daissan lor trabalh. Consultat pel Jaume sus çò que lor conselha de far, lo Janet liura de paraulas incompressibles sus la fòrça granda que baileja tot e vai anientar lor monde, e n’es content. Un novèl auvari se manifèsta : lo fuèc abranda las colinas. S’ensèg una luta africa dels òmes que permet de salvar Las Bastidas. Mas lo Janet, sospechat d’enrabiar la fòrça granda, es totjorn viu e pòt encara aviar una autra malabosena.
Qué far ? Lo tuar ?
Nascut a Manòsca (1895-1970), Joan Giono passèt la vida dins son agre de Provença. Forçat de quitar los estudis a causa de dificultats financièras de la familha, fai l’emplegat dins una banca, ocupacion que li permet de far coneissença amb lo monde paisan e lo país lèime, pendent sos deplaçaments. En 1921, escriu son primièr libre, Colline, puèi Un de Baumugnes e Regain. Sa literatura embugada de panteïsme, trepada pel diu Pan, s’abalís a doas fonts : en primièr, la Provença, pas la reala, una Provença imaginària, mai veraia que natura que l’autor a sabut ne traire l’autenticitat secretosa, puèi l’antiquitat grèga e sa mitologia.
Lo reviraire : Jacme Fijac es l’autor d’un desenat de libres de subjèctes desparièrs. Passionat de Joan Giono, lo moment vengut, a entreprés la traduccion d’aquel libre. Son de notar los nombroses manlèus a la lenga occitana qu’an de qué susprene en çò d’un autor que presava pas gaire los que l’escrivián, mas que los sovenirs s’èran escrincelats, malgrat el, dins son cap.
Publié par
Date de parution
02 juillet 2021
Nombre de lectures
0
EAN13
9782824056227
Langue
Occitan (post 1500); Provençal
Poids de l'ouvrage
2 Mo
Meteis autor, meteis editor :
ISBN
Tous droits de traduction de reproduction et d’adaptation réservés pour tous les pays.
Conception, mise en page et maquette : © Eric Chaplain
Pour la présente édition en occitan :
© edr/ ÉDITION S des régionalismes ™ — 2021
EDR sarl : 48B, rue de Gâte-Grenier — 17160 cressé
Pour l’édition originale en français :
© Editions Grasset & Fasquelle — 1929
ISBN 978.2.8240.1085.4 (papier)
ISBN 978.2.8240.5622.7 (numérique : pdf/epub)
Malgré le soin apporté à la correction de nos ouvrages, il peut arriver que nous laissions passer coquilles ou fautes — l’informatique, outil merveilleux, a parfois des ruses diaboliques... N’hésitez pas à nous en faire part : cela nous permettra d’améliorer les textes publiés lors de prochaines rééditions.
Illustracions de Georges Tcherkessof.
AUTOR
JEAN GIONO REVIRADA EN OCCITAN DE JACME FIJAC
T Í TOL
COLINA
COLINA
A la memòria de mon paire.
Q uatre ostals florits de cocorèls fins jols teules s’abrondan per dessús blats druds e nauts.
Es entremièg las colinas, aquí que la carn de la tèrra s’i plèga en bofigaduras grassas.
L’esparcet florit sagna jols olivièrs. Las abelhas dançan al torn dels beces vescoses de saba lena.
Lo demai d’una font fai cantar doas rajadas. Pissan del ròc escampilhadas pel vent. Pantaissan jos l’èrba, puèi s’aparian e rajòlan amassa sus un jaç de jonc.
Lo vent vonvona dins las platanas.
Son las Bastidas Blancas.
Una bricalha de mas, a mièg camin entre la plana que i ronca la vida tarabastejaira de las escodièras de vapor e lo bèl èrm lavandièr, lo país del vent, a l’ombra freja dels monts de Lura.
La tèrra del vent.
La de la salvatgina tanben : la sèrp se pinca per en dessús la mata d’espic, l’esquiròl, amatat de sa coa plumachosa, rebinga, un aglan dins la maneta ; la mostèla quilha lo morre dins lo vent ; una gota de sang li lusís a la poncha de la mostacha ; lo guèine legís dins l’èrba la caminada dels perdigals.
La singlara rena jols genibres ; los singlarons, la boca claufida de lach, paran l’aurelha devèrs los arbres bèls que se bidorsejan.
Puèi, lo vent passa delai los arbres, lo silenci amaisa la rama, del morre rondinaire cèrcan las tetinas.
La salvatgina e las gents d’a las Bastidas s’encontran sus la font, aquela aiga que raja del ròc, tan doça a las lengas coma a la borra.
Tanlèu la nuèch tombada, aquò’s dins la gresa, serpatejament, pata peluda, cap a la cantairitz e la fresca.
E, de jorn tanben, quand la set es tròp dolenta.
Lo singlar solitari mofida cap a las bòrias.
Coneis l’ora de la prangièra.
Tròta un bèl reviret jos las brondas, puèi del caire mai prèp, se lança.
Lo vaquí. Se bardisssa dins l’aiga. La fanga li bonha lo ventre.
La frescor lo trenca de part en part, de pança a esquina.
Gafa la font.
La frescor umorosa de l’aiga li bachuca a rasís la pèl.
Mas, d’un còp, escapa als chals e galaupa devèrs lo bòsc.
L’a ausit sinholar lo contravent de la bòria.
Sap que lo contravent rovilheja quand es dobèrt cautosament.
Lo Jaume tira a vista de nas un còp de carrelet.
Una fuèlha cai del telh.
— As tirat sus qué ?
— Sul singlar. Agacha-lo, alai, lo filh de puta.
Lura, pausadissa, blava, mestreja lo país, en barrar lo ponent de son còrs bèl de montanha insensibla.
De voltors grises i trèvan.
Viran tot lo jorn dins l’aiga del cèl, parièrs coma fuèlhas de sálvia.
De còps que i a, se’n van en viatge.
D’autres còps, duèrmon, desplegats sus la fòrça planièra del vent.
Puèi, Lura monta entremièg la tèrra e lo solelh, e es, plan abans la nuèch, son ombra que fai la nuèch a las Bastidas.
Son dos parelhs dins aquestes quatre ostals.
Lo del Gondram, lo Mederic ; a maridada la Margarida Ricard. Lo bèlpaire demòra amb els.
Lo de l’Afrodisi Arbaud que a tirada la femna d’a Pertús.
An doas domaiseletas de tres e cinc ans.
Puèi, i a :
Lo Cesar Maurras, sa maire, lor vaileton de l’assisténcia publica.
L’Alessandre Jaume que rèsta amb sa filha l’Ulalia, e puèi, lo Gagon.
Son endonc dotze, lo Gagon en mai que fai lo mal compte.
Los ostals enròdan una placeta de tèrra pompida, airal comun, e jòc de bolas.
Lo lavador es jol garric bèl.
Lo linge es aclaresit dins un sarcofag de bresilha, lo dedins escalprat coma per un òme emborrassonat.
Lo cròs pel mòrt es ras d’una aiga verda, mirgalhadissa, e que tridòla, escarraunhada per de gardafonts.
Los òrles d’aquel clòt pesuc son ondrats de femnas que se foetan amb de ramas de laurièr.
Es l’Afrodisi Arbaud que la desenterrèt aquesta pèira vièlha en desraiçar un olivièr.
A la semblença dels òmes, los ostals.
Una vinha salvatja embartassa lo del Jaume e dessús la pòrta fai una mostacha longa de Galés coma la que pendòla sus la boca del proprietari.
E tot aital.
Lo de l’Arbaud, apimpat e pintrat d’òcra dos còps per an, lo del Gondram, lo del Maurras, e lo del Gagon.
A, revèrta tanben l’òme, lo del Gagon.
Arribèt a las Bastidas i a tres ans, lo d’aquí, un ser d’estiu coma s’acabava lo ventar del blat al vent de nuèch.
Un cordèl li cenchava las bragas ; aviá pas de camisa.
La pòta pendenta, l’uèlh mòrt, mas blau, blau... dos caisses li sortián de la boca.
Bavejava.
L’interroguèron ; respondèt solament : Gagon, ga, gon, sus dos tons, coma una bèstia.
Puèi dançèt, del biais de las marmòtas, en balandrar las mans tombantas.
Un innocent.
Aguèt la sopa e la palha.
Las Bastidas, autrecòps, aquò èra estat un borg, dins lo temps, quand los senhors d’Ais aimavan d’alenar l’aire rufe de colinas.
Lors braves ostals se son tots desapilats per se’n tornar a la tèrra ; sols son demorats quilhats los de paisans.
De l’autre costat del lavador, pr’aquò, doas nautas pilas erbosas marcan la dintrada d’un camin.
De pilas amb la bola del monde, capuchada de mossa e d’escrituras en latin.
Una pòrta de fèrre deviá aparar aquí una maison de plasença.
Balcons de ventre de divessa, terrassas, amb lo balanlè d’una gonèla e lo tust de talons nauts.
Al bèl mitan de l’espandi entremièg las pilas, e quatre mètres enrè, lo Gagon i a plantada sa cabana dins las ortigas.
Es manifacièr e brica malbiaissut de sos dets, l’a montada en tòla, amb de bidons de gasolina esventrats.
Coma a deserbat lo pè de las pilas, se pòt legir, ara, un grand nom a particula, engravat dins un encastre laurejat.
La vila es lonh, los camins esquius.
Quand lo vent bufa del miègjorn, s’ausís enbàs lo tren estiflar e las campanas tindar.
Aquò vòl dire, solament, que vòl plòure.
De la vila estant, quand la nivolina de calor s’esquiça, se veson las Bastidas Blancas coma de palometas pausadas sus l’espatla de la colina.
Antan, lo portaire montava sovent.
Gaireben un còp per setmana. Lo filh Maurras fasiá son temps, dins los dragons.
Ara que se’n es tornat, a pas mai besonh d’escriure, crida, de la plaça o del camp, e sa maire sòrt e li demanda :
— Qué vòles ?
E lo portaire monta pas mai. ...
